Ayurveda: Kennis van het leven
week 6
Ayu = leven Ved = kennis
Ik probeer me nu weer voor de geest te halen wat voor beeld ik er eerst bij Ayurveda had. Ik wist dat het een natuurgeneeswijze was, dus dat er wel iets van kruidenmengseltjes bij voor zouden komen. Met dank aan m’n lieve moeder ben ik naar India gekomen met een Ayurvedisch kookboek in mijn koffer. Hierdoor hoopte ik dat een extra bezoek aan een Ayurveda-ziekenhuis en college me zou kunnen helpen met de aanbevelingen die ik op andere stageplekken zou doen. Na een korte cursus bij het Talik Ayurved Mahavidyalaya, ben ik nu in het ‘trotse’ bezit van een deelnamecertificaat “Basic course on Ayurved” (het ziet er werkelijk te amateuristisch voor woorden uit. Met wat plastic en een strijkijzer had ik nog beter kunnen lamineren). Drie ochtenden lang hebben we, met redelijk glazige blikken, naar een constante stroom van slecht verstaanbaar Engels gemixt met tientallen termen in het Sanskriet zitten luisteren. We hebben er uiteindelijk wel van geleerd hoor, don’t get me wrong, maar het heeft wat moeite gekost.
Dag 2 De Middeleeuwen
Het ziekenhuis zelf ziet er redelijk modern uit, vooral voor Indiase maatstaven. Buiten de ingang staat een groep moeders met hun jonge kinderen bij een balie. Ze lijken allemaal iets voor hun kind te krijgen, ik neem aan dat het vitamine D of iets dergelijks is. De sterren blijken echter dermate gunstig te staan om deze kinderen een extra boost voor hun cognitieve ontwikkeling te geven door middel van een mengsel van ghee, honing en goud. Juist, dat is inderdaad waar kinderen slim van worden: goud.
In het ziekenhuis krijgen we een korte rondleiding van enkele geneeskundestudenten (tenminste, ik hoop dat het nog studenten zijn, wat zien ze er jong uit!). We zijn op de Panchakarma-afdeling van het ziekenhuis, wat inhoudt dat hier behandelingen worden toegepast die onzuiverheden verwijderen. Alles wat we doen of bijvoorbeeld eten, heeft effect hebben op de dosha’s. De taak is aan de arts om er achter te komen welke dosha’s uit balans zijn en wat moet gebeuren om weer tot het ideale evenwicht te komen.
Voorbeelden van therapieën die dit moeten doen zijn massage, zweettherapie, klysma’s, vloeistoffen door de neus gieten, overgeven, bloedzuigers en aderlaten. Ik heb het idee in een vreemde droom te zitten waarin middeleeuwse praktijken als semi-moderne wetenschap zijn vermomd. Waarschijnlijk omdat ik er nog specifiek naar deze therapie vroeg, worden enkele bloedzuigers tevoorschijn gehaald. Thanks, but no thanks. Ik weet dat die beesten niet kunnen springen maar iets meer afstand tussen mij en die dingen was prettiger geweest. En waar ze nou precies goed voor waren kon me nog steeds niet duidelijk uitgelegd worden.
We mogen observeren bij een massage. Een vrouw met artritis wordt behandeld met een kompres van gekookte rijst dat gedoopt wordt in warme melk. Met grote circulerende bewegingen wordt met dit kompres rond de gewrichten gemasseerd. In hoeverre de blijkbaar medicinale melk zijn werking kan doen, als het ook direct weer afgeveegd wordt, is nog maar de vraag, maar een warme massage ziet er niet verkeerd uit voor pijnlijke gewrichten.
Wat is mijn idee van Ayurveda na deze drie dagen? Eerlijk? Een hoop mumbo jumbo die ze wanhopig proberen te verpakken in een wetenschappelijk jasje. Misschien komt het door de taalbarrière (het probleem met elkaars accent verstaan werkt beide kanten op), maar niets wat ze zeggen kunnen ze werkelijk onderbouwen. Het is gewoon zo. Punt uit. Zelfs als wat ze zeggen een eerdere uitspraak tegenspreekt. Het is trouwens niet nodig voor de productie van Ayurvedische middelen om met onderzoek de werkzaamheid (of veiligheid!) ervan te bewijzen, als deze middelen in de oude teksten beschreven worden. De logica hierachter is dat het bewijs genoeg is als een middel al eeuwenlang gebruikt wordt. Daarbovenop komt nog dat producenten van Ayurvedische geneesmiddelen simpelweg positieve onderzoeksresultaten kunnen kopen.
Er wordt wel heel veel onderzoek gedaan naar Ayurvedische geneeswijzen, met gemak zijn honderden artikelen te vinden. Waarom wordt de Ayurveda dan nog niet serieus genomen binnen de westerse geneeskunde? Voornamelijk omdat binnen deze studies de meest magische onderzoeksterm ontbreekt: placebo-controlled randomized clinical trial. Een andere missende toverspreuk: double-blind.
(Voor de niet-nerds onder ons: dit betekent dat er bij een onderzoek gekeken wordt naar het verschil tussen het effect van het middel dat ze willen onderzoeken en een middel zonder werkzame stof, waarbij de proefpersonen willekeurig één van deze twee middelen wordt toegewezen. Double-blind, of dubbelblind, houdt in dat noch de arts, noch de patiënt weet welke van de twee behandelingen iemand krijgt, zodat kan worden uitgesloten dat de verwachting van een van beiden het resultaat beïnvloedt. Eigenlijk kan alleen door een onderzoek die deze opzet heeft bewijzen dat een geneesmiddel inderdaad werkzaam is. Andere vormen van onderzoek kunnen een aanleiding vormen voor verder, maar leveren vrijwel nooit een hard bewijs.)
Dag 1 De Karnende Zee
We beginnen met de geschiedenis van de Ayurveda. Ik wilde heel graag een open mind houden, maar het verhaal begint al met de claim dat in het verleden niemand ziek was. Op een gegeven moment in de historie gingen mensen samen men een reuzenslang de zee roeren (of in zijn woorden: karnen). Waar heeft die man het allemaal over? Dit wordt gevolgd door een bloedserieuze uitleg over hoe de kennis van Ayurveda via de goden Brahma, Daksha en Ashwinau bij de mensen terecht is gekomen. We kijken elkaar vragend aan. Is hij nou serieus? Gelooft hij dit werkelijk? De sceptische kant van me stapt nu wel naar voren en duwt de goedgelovige kant weer ver terug naar achteren.
Ayurveda beperkt zich niet enkel tot voeding of geneeskunde, het betrekt zich tot elk aspect van het leven. Om echter volgens de Ayurveda als een gezond mens beschouwd te worden, is zo makkelijk nog niet. Heb je niet voldoende geslapen? Voel je je opgeblazen en zwaar? Ziet je huid er niet goed uit? Ben je even niet 100% happy de peppy? Dan ben je niet gezond, daar is geen discussie over mogelijk. Tsja, op deze manier begrijp ik wel waarom er op elke straathoek hier een Ayurveda-centrum zit. Gezondheid is op die manier big business.
Eén van de belangrijkste basisprincipes van de Ayurveda is de Tridosha, wat inhoudt dat het gehele universum, en dus ook de mens, opgemaakt zijn uit drie krachten in de natuur, namelijk: Vata (lucht), Pitta (vuur) en Kapha (water).
Iedereen bezit deze drie dosha’s, maar in verschillende verhoudingen. Hoeveel kenmerken je van elke dosha bezit wordt tijdens de bevruchting bepaald, namelijk doordat de lifestyle, het dieet en de emoties van de vader en de moeder weer invloed hebben op de dosha’s van de geslachtscellen. (Inderdaad, werkelijk alles heeft een eigen dosha.) Iedereen heeft één dosha die wel dominanter naar voren komt, wat zich zowel lichamelijk als geestelijk en in de persoonlijkheid van iemand uit. (als we naar de opsommingen van een Pitta-persoonlijkheid luisteren wordt ik zijlings door meerdere mensen aangekeken. Inderdaad, er zijn enkele kenmerken die mij verrassend accuraat beschrijven. Maar uiteindelijk herkent iemand natuurlijk wel enkele dingen van zichzelf bij elke dosha-persoonlijkheid.)
Ok, ik kan het woord ‘dosha’ niet meer zien of horen. Hoe vaker ze het ook zeggen, hoe abstracter het lijkt te worden. Gelukkig brengen we deze drie dagen niet enkel in een klaslokaal door, maar gaan we ook naar het bijbehorende ziekenhuis, waar we te zien krijgen hoe verschillende behandelingen werkelijk uitgevoerd worden.
Dag 3: Het horrorkabinet
Ik kan het werkelijk niet anders beschrijven. Ik had me bij een rondleiding van de school een aaneenschakeling van saaie lokalen voorgesteld, geen voorlichtingsmateriaal over verschillende manieren om te sterven, lichaampjes van misvormde baby’s, organen op sterk water en mummies. Ja dat lees je goed: mummies. Niet de versie uit de piramides, het zijn meer DIY-gevallen. In een zijkamertje liggen namelijk twee lijken open en bloot te drogen onder een ventilator. Voorzichtig vraag ik of het gedoneerde lichamen zijn, niet dat ik graag een ander antwoord zou willen horen. Wil ik überhaupt weten waar ze mummies voor nodig hebben? Nou nee, dank je.
Er worden vitrines vol bakjes met kruiden en stenen getoond. Voor het geneeskundige gedeelte van Ayurveda werden in het verleden enkel kruiden gebruikt, maar door de tijd heen is men ook mineralen, metalen zoals kwik en zelfs dingen als gemalen schelpen en parels gaan gebruiken. Ons wordt uitgelegd dat alles uit de natuur, zelf stoffen die onder normale omstandigheden giftig zijn, als medicijn gebruikt kunnen worden. Op een vreemde manier is deze rondleiding echter wel het hoogtepunt van de afgelopen drie dagen. We zijn plots weer helemaal wakker en wijzen elkaar het ene na het andere bizarre object aan.
Het duurt natuurlijk niet lang voordat het weer een beetje zweverig wordt. Bij een poster waar de verschillende sterrenbeelden op staan, wordt uitgelegd dat bij elk sterrenbeeld een plant of boom hoort. Deze dien je in je tuin te planten, en elke dag tot te bidden. Mocht mijn huisarts dat ooit voorschrijven, heeft ‘ie toch echt een rechtszaak aan zijn witte jas hangen.
De cursus is voorbij, en we moeten wachten totdat we onze certificaten krijgen. We weten onderhand hoe we de tijdsindicaties hier moeten omzetten naar Nederlandse tijden. Een Indiase ‘just five minutes’ betekent altijd rond de twintig minuten. Na dit meerdere keren te horen hebben gekregen, krijgen we na ongeveer een uur toch echt onze fantastische rimpelige papiertjes. Vanzelfsprekend worden die met meer bombarie dan nodig, en vele ongemakkelijk geposeerde fotomomenten, overhandigd.
Zowel de Ayurveda-aanhangers als de westerse geneeskunde-aanhangers wijzen met boze vingers naar elkaar terwijl ze de andere kant ervan beschuldigen te arrogant te zijn om een andere geneeswijze te accepteren. Op die manier schiet niemand natuurlijk iets op.
Ik had voorafgaande aan deze dagen als doel om meer over Ayurveda te leren zodat ik deze informatie deels kon integreren met mijn bestaande kennis. Het punt is echter dat ik, zoals wel op te maken is uit de tekst, het met veel dingen simpelweg niet eens ben. Het is zeker interessant om te leren hoe op een andere wijze naar gezondheid en ziekte gekeken kan worden, maar voor mij persoonlijk blijft het daarbij. Gelukkig zien de recepten in mijn kookboekje er ook zonder nadruk te leggen op hun gezondheidswaarde er gewoon lekker uit. Voor de rest blijf ik heerlijk Ayurvedisch-onverantwoord eten.